Wat tegenwoordig ‘t Raboes wordt genoemd, vormde van oorsprong het oostelijke deel van een groter kustgebied dat onder invloed van de Zuiderzee door afslag werd opgedeeld in twee delen. Omstreeks 1535 moet het hele Raboes (Achterste en Voorste Raboes tezamen) nog tot het verlengde van het oostwaarts lopende deel van de Gooiergracht hebben gelopen. Deze liep toen nog tot (bijna) in de monding van de Eem. De noordpunt bij de monding van de Eem werd in de 16e en 17e eeuw De Nes genoemd, zoals dat bij zulke landtongen vaker voorkwam.

‘t Raboes zoals we dat nu kennen is wellicht de rest van de grotere 'meen' die zich aanvankelijk over een groot deel van de Noordpolder, Heinellenpolder en aangrenzende maatlanden zou hebben uitgestrekt. Een ‘meen’ of ‘mheen’ (zie Arkemheen en Van de Mheen) is een gemeenschappelijk gebruikte weide waarvan de erfscheidingen niet of moeilijk onderhouden kunnen worden, maar de grond particulier eigendom is. Dat in tegenstelling tot een meent, die eigendom is van de hele gemeenschap. Aldus de verklaring van de verklaring van Margriet Mijnssen-Dutilh in Amersfoort lag aan zee (2007). Illustratief is in dit verband de Meendijk aan de noordkant van Eemnes, die later werd verbasterd tot Meentdijk, maar nu weer officieel Meendijk heet.

Omdat het oostelijke deel van ‘t Raboes niet (meer) aansloot op de erfstroken, is nog tot in 1637 het oostelijke, Achterste Raboes onverdeeld in gemeen gebruik gebleven van inwoners van Eemnes-Buiten. Het werd destijds wel gebruikt om er gemeenschappelijk 'paarden en beesten' (runderen) te weiden. In dat verband werden in 1842 nog de benamingen Grote en Kleine Gemeenemaat binnen 't Grote Raboes gebruikt. ‘t Grote Raboes werd slecht beheerd totdat Willem Verweij als nieuwe eigenaar in 1725/26 een nieuwe kade aanlegde.

In 1695 besloten de ingelanden (landeigenaren en gebruikers) tot verbetering van de oude kade, die nog gedeeltelijk voor het ‘Cleyne Rebous’ of Voorste Raboes lag. Tussen het Voorste Raboes en het Achterste Raboes was land in zee verdwenen waardoor het oorspronkelijke veel grotere Raboes in tweeën was gedeeld. De verdeling in percelen en de benamingen van het Kleine Raboes sloten aan op die ten westen van de Zomerdijk. Het poldertje waterde uit via de Heinellenbuitenwetering. Het vormde vanaf die tijd een deel van de maatlanden, zij het met een eigen beheer als Waterschap de Vennen dat ondergeschikt was aan het polderbestuur van de Grote Maatpolder. Later werd het gewoonlijk Voorste Raboes, de Ven, de Venne(n) of Vennepolder genoemd.

De benaming Raboes, ook wel eens als Rebous of Ramboes geschreven, wordt verschillend verklaard. Enerzijds wordt verband gelegd met Goosen Ruth Bouten Erf, dat ook voorkwam als Gosen Rebouten Erf. Een andere verklaring verwijst naar bakens voor de scheepvaart, een korf (boes) op een staak (ra). Verder wordt verband gelegd met het oude woord 'raboest' dat 'ruw, wild, woest, onstuimig' betekent.

Jaap Groeneveld

Ontleend aan de betreffende lemmas door de auteur beschreven in: Eemnesser Namenboek, Eemnes 2021.