Blogopmaak

Grenspaal

Oorspronkelijke grenspaal

Bij het opstellen van het kadaster tussen 1822 en 1832 stonden er aan de zuidgrens van de gemeente Bunschoten vier betonnen grenspalen. Die stonden van oost naar west op bepaalde punten. Een op de dijk langs de Laak bij de grens met de gemeenten Nijkerk en Duist (later Hoogland). Een volgende op een van de vele hoeken die de Bisschopsweg vroeger maakte en die nu midden in een weiland zou staan. Een punt waar de grenzen van Bunschoten, Baarn en Duist bijeen kwamen. De laatste twee tenslotte op de grens met Baarn op de Veldendijk en bij de Eem. In de loop van de tijd zijn alle vier palen verdwenen.

 

Het Centrum voor Erfgoed & Cultuur heeft het initiatief genomen om dit historisch erfgoed terug te plaatsen. Dit in samenwerking en met financiële steun van het Waterschap Veluwe en Vallei en Stuimer Metalworks. Er zijn twee palen gemaakt waarvan er een op de dijk met de grens met Baarn is geplaatst en een in de Watersteeg bij Museum Spakenburg. In die steeg staan ook een zogenaamde ‘Mussertpaal’ die aangaf welke wegen van de provincie waren en een  grenspaal van de Grebbelinie.

 

De grenspalen die nu zijn gereconstrueerd, zijn vergelijkbaar met de palen die er in 1822 stonden. Het is een vierkante paal met afgeronde hoeken. Aan de bovenkant van de paal is een ijzeren vierkant aangebracht. De voorkant van de paal wordt gesierd door het wapen van het Hoogheemraadschap van de Bunschoter Veen en Veldendijk. Later is dit wapen gevoerd door het Waterschap Beoosten de Eem en Waterschap De Eem. Door de vele samenvoegingen van waterschappen is dit wapen nu in onbruik geraakt. Overigens is het wel vreemd dat op de palen die de grenzen van de gemeente aanduiden, het wapen van het waterschap staat. Daarvoor is geen verklaring te geven. 

Arie ter Beek • dec. 21, 2021

Overige artikelen

door Arie ter Beek 24 apr., 2024
Titelpagina Van Bunschoten family
door Arie ter Beek 12 mrt., 2024
Defile van de afdeling in 1928 in Den Haag
door Arie ter Beek 09 jan., 2024
Wat is Eemsnoer en de Canon van de Eem
door Jaap Groeneveld 09 jan., 2024
Eembrugge op een kaart van rond 1750
door Arie ter Beek 09 jan., 2024
Voorbeeld van een draaipaal of springstok
door Jaap Groeneveld 09 jan., 2024
De haven van Eemnes
door Arie ter Beek 18 dec., 2023
Het Raboes vanuit de lucht 
door Arie ter Beek 13 dec., 2023
In de tijd dat de Zuiderzee nog bestond, was het in het donker moeilijk om de Eem te vinden. Volgens oude bronnen werd al in 1696 een lantaarn aan de westkant van de monding geplaatst. Dat heeft vast iets geholpen, maar afdoende was het niet. In de Bunschoter van 4 februari 1972 lezen we dat Renger Boelhout op dat moment verantwoordelijk was voor het ontsteken van de lichten langs de Eem. Zijn vader en grootvader deden dat voor hem al vanaf 1851. Was er oorspronkelijk alleen een lantaarn aan de westkant. Dat veranderde pas in 1931. In die tijd vond een flinke verbetering van de Eem plaats en daarbij ook het verbeteren van de verlichting. Er werden aan beide zijden aan de monding Eem mast geplaatst met daarop een lantaarn. Ook landinwaarts kwamen er twee lichtopstanden. De achterste had een hoogte van 17 meter en de voorste had gerekend vanuit zee een hoogte van 10 meter. Stonden die twee geleidelichten zoals ze ook wel werden genoemd, in een lijn, dan wist de schipper dat hij recht voor de Eem voer. Op zich natuurlijk een flinke verbetering, maar verder langs de Eem werd niets geplaatst. Dat betekende dat een schipper in het donker maar moest ontdekken waar de vele bochten in de Eem waren. De lichtopstanden waren grote vierkante masten die echt iets weg hadden van vuurtorens. In het midden van de mast zat een trap waardoor bij het licht kon worden gekomen. Ergens eind jaren 1970 zijn de masten vervangen door lichten op een soort van lantaarnpaal. Die zijn niet meer als een vuurtoren te zien.
door Arie ter Beek 12 dec., 2023
Voorbeeld van een draaipaal
door Arie ter Beek 02 nov., 2023
Detail van de bouwtekening uit 1923
Meer berichten
Share by: