In het gemeentehuis hangt bij de achteringang een groot zwart vaandel met daarop de tekst BVL Als ’t Moet. De vraag kwam waar de letters BVL voor stonden en wat dat nu precies was. Een mooie vraag want het vaandel herinnert aan een organisatie die in het begin van de vorige eeuw actief was. Niet alleen in Bunschoten, maar in vrijwel het hele land.

De letters BVL staan voor Bijzondere Vrijwillige Landstorm. Het vaandel dateert uit het jaar 1929 en was een geschenk aan deze organisatie van de bevolking. De aanleiding was dat de grote afdeling met een 120 leden bij het nationale defilé in 1928, het zonder vaandel moest stellen, terwijl veel kleinere afdelingen wel met een vaandel rondliepen. Dat werd als armelijk gezien. Daarom was in oktober 1929 eendames comité gevormd dat hiervoor gelden ging inzamelen. De damescollectanten met een collectebus in oranje en met een oranjeband om de arm, haalden in korte tijd zoveel geld op dat een vaandel kon worden gekocht. In december van dat jaar was het vaandel klaar. Als dank maakte de BVL een rondgang door de gemeente om zijn dankbaarheid te tonen aan de burgers voor het prachtige vaandel. Het Muziekkorps Excelsior opende de stoet en liet vrolijke marsmuziek horen. Het woei die zaterdagmiddag, maar de rondgang ging door zodat de burgers die hadden bijgedragen, het met eigen ogen konden zien. Alleen Eemdijk werd overgeslagen tot ontevredenheid van de inwoners daar.

Op het vaandel staan de woorden ‘ALS ‘T MOET’ met daarboven het logo. Die woorden waren het logo van de BVL. Het jaar 1918 verwijst naar het jaar waarin de afdeling werd opgericht.

Maar wat was de BVL nu eigenlijk?

De eerste keer dat sprake is van een ‘landstorm’ is in het jaar 1813. Op dat moment was er geen Nederlands leger. Om in de leemte te voorzien, worden legeronderdelen gevormd van Oranje getrouwe gewone burgers. Alle weerbare mannen van 17 tot 50 jaar oud moeten zich gaan organiseren om de eigen woonomgeving te kunnen verdedigen.

Tijdens de 19e eeuw wordt stap voor stap gebouwd aan het Nederlandse leger. In 1913 wordt de Landstormwet aangenomen. Daarin is bepaald dat de landstorm bestaat uit mannen die hun militie- en/of landweerplicht hebben vervuld, uit degenen die zijn uitgeloot en uit allen die zijn vrijgesteld van militaire dienst. Tot hun 40ste jaar zijn landstormplichtig. De landstorm kan uitsluitend worden opgeroepen in geval van oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone omstandigheden. Het moet een extra aanvullingsreserve vormen op andere reserveonderdelen van het leger. Vrijwillig, zoals in de naam staat, is het overigens niet. In geval van oorlog moet je je melden. Dat gebeurde in de Eerste Wereldoorlog.



Bunschoten

In Bunschoten ontstond de BVL in 1918. Een bijzonder jaar. Er kwam een einde aan de Eerste Wereldoorlog, maar er was een stroming die revolutie wilde. Een vruchteloze poging die mede door de BVL werd voorkomen.

In de jaren erna deed de plaatselijke afdeling van de BVL regelmatig van zich spreken. Bunschoten behoorde bij het Landstormkorps de Nieuwe Hollandsche Waterlinie. Er werden vergaderingen georganiseerd met bekende sprekers en men nam deel met 50 leden aan de Nationale Landstormdag in 1928 in Den Haag. Ook was er jaarlijks een schietwedstrijd waarvoor diverse prijzen als medailles en brevetten beschikbaar waren.

Aan de BVL kwam een einde na de Duitse inval in 1940. In juli van dat jaar gaf het Duitse bezettingsbestuur opdracht om deze te ontbinden. De vrijwilligers werden ontheven van hun verbintenis onder dankbetuiging voor hun bereidheid om zich bij het ‘uitbreken van revolutionaire woelingen ter beschikking van de Regering te stellen’. Na de oorlog is de landstorm niet meer opgericht. In plaats daarvan kwam de Nationale Reserve.

Zo blijkt er een heel verhaal schuil te gaan achter een mooi vaandel. Uiteraard is er over de landstorm meer te vertellen, maar dan wordt het wel een heel uitgebreid antwoord.