Bij het uitbreken van de oorlog op 10 mei 1940, sneuvelden twee militairen uit de gemeente Bunschoten: Jan Baas op 10 mei en Dirk Koelewijn op 12 mei. Ze werden in juni 1940 herbegraven op de begraafplaats Memento Mori. Diezelfde maand nog besloot de gemeenteraad tot het oprichten van een gedenkteken.
De opdracht voor het vervaardigen van het monument werd verstrekt aan Willem Stuurman uit Amersfoort. Op zaterdag 23 december 1940 werd het onthuld nadat het die week ervoor op de begraafplaats was neergezet.
Het monument is gemaakt van zandsteen. Het stelt een afgebroken zuil voor als symbool voor een afgebroken leven. Daarop was aan de bovenkant de datum van 10 mei 1940 gegraveerd met daartegen een gestreken vlag en twee geweren in rust. Aan de voet van de zuil liggen twee helmen van Nederlandse militairen.
Verder is in de steen gegrift: ‘Voor Neerlands onafhankelijkheid vielen J. Baas, geboren 26 januari 1912, gesneuveld te Bleiswijk. D. Koelewijn, geboren 10 october 1919, te Zutfen.’ Aan de andere kant van het monument staan de woorden: ‘Een laatste hulde aan onze helden, Den Vaderland getrouwe, Blijf ik tot in den doet.’ Het monument was destijds geplaatst op de twee oorlogsgraven waarbij het geheel was afgezet met een afrastering en de grond met zandkiezel was bedekt.
Na de oorlog is ruimte gemaakt voor meer graven. Het herdenkingsteken werd daarbij verplaatst. In de loop van de tijd zijn de contouren van het monument wat vervaagd. Kalkzandsteen is een zacht materiaal. Daardoor is niet meer direct een gestreken vlag te herkennen terwijl door de plaatsing in de hoek de achterkant niet direct zichtbaar is.
Alle rechten voorbehouden | CENTRUM VOOR ERFGOED EN CULTUUR